Join our newsletter

Be the first to know about new stories, stock images, fieldwork, invitations to We Animals events and more!

Hayvan Foto Muhabiri Havva Zorlu ile Röportaj

by | Dec 8, 2022

We Animals Katılımcısı, Havva Zorlu. Fotoğraf kredisi: Fatma Su Demirci

Bu röportajın İngilizcesini okuyun. / Read this interview in English.
[İçerik uyarısı: Grafik görüntüler ve video çekimleri içerir.]

Havva Zorlu, Türkiye’de yaşayan bir fotoğrafçı ve hayvan hakları aktivistidir. Foto muhabiri olma hayaliyle genç yaşta fotoğraf çekmeye başladı ve fotoğrafı bir ifade aracı olarak kullanıyor. Fotoğrafları çoğunlukla belgesel fotoğrafçılık ve deneysel görüntü üretim tekniklerinden oluşuyor. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü’nden 2022 yılında mezun oldu. Bugün tüm türlerin yaşam hakkını ve özgürlüğünü savunarak hayvan hakları mücadelesine katkıda bulunmak için fotoğraf çekiyor.

Havva ile hayvan foto muhabirliği yolculuğu, düşündürücü ve heyecan verici görselleri ve We Animals’daki son görevi hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir araya geldik.

Tarafından röportaj We Animals.
Fotoğrafçı/Videograf Havva Zorlu
Hangisine ilginiz önce başladı, hayvanlara mı fotoğrafa mı? Sizi bugün bulunduğunuz noktaya getiren koşullardan biraz bahsedebilir misiniz?

Fotoğrafla ilgilenmeye çok daha önce başladım. Foto muhabiri olmak benim çocukluk hayalimdi. Lisede gazetecilik, üniversitede fotoğraf bölümünde eğitim aldım. İlk fotoğraf makinemi aldığım 2013 yılından bu yana fotoğrafın çeşitli alanlarında tecrübeler kazanmaya gayret ediyorum. Aslında çocukluğum birçok hayvanla bir arada geçti. Hayvanlara karşı her zaman ilgiliydim ama şimdi bu ilginin tüm hayvanlara yönelik olmadığını fark ediyorum. Ben de birçoğumuz gibi kültür, din, alışkanlık gibi gerekçelerle bazı hayvanların sevilmesi bazılarının kullanılması gerektiği düşüncesiyle büyüdüm.
 
Beni bugün olduğum noktaya getiren en önemli şey, sütün aslında ne olduğunu idrak etmek oldu. Hayvansal süt üretiminin en temel uygulaması olan suni tohumlama işlemini öğrendiğimde tüm hayvan sömürü sistemlerine karşı olan reddedişim başlamıştı. Yaklaşık 2 yıl süren vejetaryenliğin sonunda hayvanların sadece bedeni/eti için değil; sütü, yumurtası, derisi, kürkü için ve başka pek çok amaçla zulüm gördüğünü fark etmiş oldum. Tüm yaşamlara saygı duymak beni vegan olmaya, vegan olmak da bu alanda aktivizm üretmeye yöneltti.

A man arranges recently caught fish that are laid out on a beach in Negombo, Sri Lanka. Fish are spread out in this large outdoor area in order to dry in the sun before being sold at a market. Fishing is the primary occupation of the people in Negombo. Sri Lanka, 2019. Deniz Tapkan Cengiz / We Animals
Bir süt çiftliğinde düzinelerce inek beton zeminli kapalı bir alanda yaşıyor. Bu çiftlikteki inekler tüm günlerini kapalı alanda, yataksız kafeslerde geçiriyor. Bu ağılın beton zemini dışkı ve idrarla kayganlaşmış durumda. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Türkiye’de hayvan foto muhabirliği ile ilgili gelişmeler neler?

Türkiye’de hayvan sömürüsüne karşı olan farkındalık son yıllarda daha hızlı artmaya başladı. Bu farkındalığa bağlı olarak hayvan foto muhabirliği de gelişiyor. Türkiye’de henüz hayvanların çektiği acılar görünürlük kazanmadı. Bildiğim kadarıyla bu alanda ürettiğim projeler hayvan foto muhabirliğinin Türkiye’deki ilk örnekleri arasında yer alıyor. Ayrıca We Animals katılımcılarından Deniz Tapkan Cengiz ve Savaş Onur Şen’in bu alanda örnek çalışmaları var.

Bu işin en sevdiğiniz ve sizi en çok zorlayan yönleri neler?

Bu işin tek sevdiğim yanı, bugün tüm dünyada hâkim olan hayvan sömürüsü sistemine karşı bir şeyler yapıyor olmak. Fotoğrafını çektiğim hayvanların hayatlarını değiştiremeyeceğimi biliyorum. Fakat onların acılarını görünür kılarak, gelecekte onların yerini alabilecek diğer hayvanların hayatlarını değiştirebilmeyi umuyorum.
 
Hayvanların neler yaşadıklarına şahit oldukça yaşadığım en yoğun his çaresizlik, bu işin beni en zorlayan yanı bu çaresizlik hissiyle başa çıkmaya çalışmak. Benim fotoğraf çekmek için sadece birkaç saatine tanık olduğum bu sömürü sisteminde, milyonlarca hayvanın her an neler yaşadıklarını bilmek beni çok zorluyor.

Curious calves look through the bars of their indoor enclosure at a dairy farm in Turkiye. Theses young animals will live their entire lives confined in small indoor spaces.
Meraklı buzağılar bir süt çiftliğindeki kapalı kafeslerinin parmaklıkları arasından bakıyor. Bu genç hayvanlar tüm yaşamlarını küçük kapalı alanlarda geçirecekler. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Sheep with paint marks on their bodies stand in a crowded pen at a Qurban market in Turkiye on the eve of Eid al-Adha. Qurban markets are established for the purpose of selling animals that will be sacrificed during the Eid al-Adha holiday.
Vücutlarında boya izleri olan koyunlar Kurban Bayramı arifesinde bir kurban pazarında kalabalık bir ağılda duruyor. Kurban pazarları, Kurban Bayramı’nda kesilecek hayvanların satılması amacıyla kuruluyor. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Size kim ilham veriyor? En çok etkilendiğiniz fotoğraflar ve fotoğrafçılar hangileri?

Hayvan foto muhabirliği alanında etkilendiğim ilk çalışma Jan Van Ijken’in “Precious Animals” adlı serisiydi. Ijken’in bir yumurta fabrikasında üretim bandından aşağı düşmek üzere olan civciv fotoğrafı beni çok etkilemişti.
 
Jo-Anne McArthur’un hem fotoğrafçı hem de aktivist kimliğinden çok ilham alıyorum. Yaptığı çalışmalar ve öncü olduğu projeler, bana bu alanda çalışmayı sürdürebilme gücü veriyor.

İşinizi özellikle temsil ettiğini düşündüğünüz ve dünyayla paylaşmak istediğiniz bir fotoğrafınız var mı? Neden onu seçtiğinizi bize anlatın.

Bir mezbahada çektiğim bu fotoğrafın işimi iyi temsil ettiğini düşünüyorum. Bu fotoğrafa her baktığımda daha yoğun bir his bırakıyor. Kanla kaplı bir zemin, öldürülmek üzere metal kapana kıstırılmış bir inek ve ineğin memelerinden süzülen süt damlaları… “Neden süt tüketmiyorsun?” sorusuna vereceğim daha iyi bir cevap yok. Bu fotoğrafın süt üretiminin arka planını iyi açıkladığını düşünüyorum. Süt çiftliklerindeki inekler sakatlandığında ya da süt verimi düştüğünde mezbahaya gönderilir. Bu fotoğraftaki inek de aynı nedenlerle mezbahaya getirilmişti. Bana göre bu fotoğraf pek çok hak ihlalini bir arada gösteriyor. Sadece ayaklarını gördüğümüz bu inek, benim için sömürülen tüm hayvanları temsil ediyor.

Milk flows from the udder of a dairy cow immobilized inside a squeeze box at a slaughterhouse in Izmir, Turkiye. The box makes it easier for workers to attach the chain that will pull her from the box and suspend her upside-down from the ceiling. A worker will then cut her throat.
İzmir’deki bir mezbahada bir sıkıştırma kutusunun içinde hareketsiz bırakılan bir süt ineğinin memesinden süt akıyor. Kutu, işçilerin onu kutudan çekip tavana baş aşağı asacak zinciri takmasını kolaylaştırıyor. Daha sonra bir işçi onun boğazını kesecek. Türkiye,

Havva Zorlu / We Animals

Üniversite mezuniyet projeniz için Türkiye’nin süt çiftliklerindeki süt ineklerinin tecrübelerini fotoğrafladınız. Bu projeye “Süt” adını verdiniz. Bu hikâyeyi kaydederken yaşadıklarınız ve görselleri görenlerin nasıl tepkiler verdiklerinden biraz bahsedebilir misiniz?

Bu projeyi İzmir’de ortalama 500 ile 1000 kapasiteli iki farklı süt çiftliğinde gerçekleştirdim. Bu süreçte süt üretim sürecine yakından şahit oldum ve çok şey öğrendim. Suni tohumlamadan süt sağımına pek çok uygulamayı gördüm ve belgeledim.
 
Süt çiftliklerinde ağlayan, sakatlanmış, hastalanmış inekler var. Annesi yerine emziklerden beslenmeye çalışan, birbirinin ağzında kalan süt damlalarını emen buzağılar var. Bu hayvanlar doğumdan mezbahaya gönderilişlerine kadar her aşamada tarifsiz acılar çekiyorlar. Gerekçelerini bilsem de bu alanlarda çalışan insanların bu hayvanların acılarını görmemesi beni oldukça şaşırtmıştı. Benim kendi imkanlarımla erişebildiğim bu nispeten küçük çiftliklerde bile gördüklerim, beni bu sömürü sistemine karşı daha da öfkelendirdi.
 
Bu fotoğraflar okulumdaki bir sergiyle izleyicilerle buluştu. Ziyaretçilerin çoğu süt üretiminin arka planı ile ilk defa yüzleşti. İzleyiciler çoğunlukla şaşırdı ve üzüldü. Fotoğraflara bakıp ağlayanlar da oldu. Ayrıca sergiyi ziyaret eden bir kişi fotoğraflarda “süt” göremediğini söyledi. Bu, bazı zihinlerde süt ile sütün kaynağı arasındaki bağın ortadan kalktığının göstergesiydi. Bu geri dönüş sayesinde hayvanların yaşamlarını görünür kılacak projeler üretmenin gerekliliğini bir kez daha anladım. Ziyaretçilerle çektiğim fotoğraflar ve hayvan kullanımı üzerine uzun sohbetler ettim. Bu etkileşimler benim için çok besleyiciydi.

An aborted bovine fetus, still encased in the amnion, is held up for the camera at a dairy farm in Turkiye.
Hala amniyon içinde bulunan düşük bir sığır fetüsü, bir süt çiftliğinde kameraya gösteriliyor. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Sweeper at the beach in Canada. Photo credit: Cindy Hughes.
Yüzünün ön tarafında mavi “7” rakamı bulunan bir süt ineği, bir mandırada göz teması kuruyor. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Multiple cows confined to stalls are milked simultaneously inside the milking parlour at a dairy farm in Turkiye.
Bir süt çiftliğindeki sağım odasında, duraklara hapsedilmiş birden fazla inek aynı anda sağılıyor. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Fotoğrafçı olarak bir sahneye ne kadar yaratıcılık katabiliyorsunuz? Siz fotomuhabirlik yapıyorsunuz fakat bir görgü tanığı olarak kendi bakış açınızı kullanmaya ve gördüklerinizi yaratıcı bir biçimde ifade etmeye çalışıyor musunuz?

Hayvan foto muhabirliğinin odağı, genellikle insanların reddettiği ve görmeye dayanamadığı konular. Hiç kimse öldürülmek üzere olan, acı çeken bir hayvan fotoğrafına kolay kolay bakamaz. Hatta olayın şiddeti arttıkça insanların konudan uzaklaştığını düşünüyorum. İnsanların bu fotoğraflara bakmalarını ve onlarla ilişki kurmalarını sağlamak için etkili bir yöntem bulmam gerekiyor. Hayvanların nasıl hissettiğine odaklanmaya ve bunu izleyicilere göstermeye çalışıyorum. Sadece olayı belgelemekle kalmıyor hem teknik hem içerik olarak güçlü fotoğraflar için mümkün olduğunca kendi bakış açımı yansıtmaya ve yaratıcılık katmaya çalışıyorum.

A dairy cow bleeds out while hanging above a blood-covered slaughterhouse floor in Izmir, Turkiye. As a worker holding a bloody knife walks away from her, another cow in a squeeze box in the background awaits the same fate.
İzmir’de bir süt ineği kanla kaplı bir mezbaha zemininin üzerinde asılı dururken kan kaybından ölüyor. Elinde kanlı bir bıçak tutan bir işçi ineğin yanından uzaklaşırken, arka plandaki sıkma kutusunda başka bir inek de aynı kaderi bekliyor. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Bu sene We Animals için Türkiye’de Kurban Bayramı’nda hayvan katliamını belgelediniz. Çektiğiniz fotoğraflar ve videolar bakmakta en çok zorlandığımız görseller arasında. Bu görev sırasında sahadaki tecrübelerinizden bahsedebilir misiniz?

Türkiye’de doğup büyümüş biri olarak Kurban Bayramı, benim her sene şahit olduğum ve küçüklüğümde “normal” olduğuna inandırıldığım bir gelenekti. Kendi evimizin bahçesinde bile defalarca hayvanların kesilmesine şahit olmuştum. Kurban Bayramı’nda sahada olmak beni tahmin ettiğimden çok daha fazla zorladı. Bu görev sırasında sahada ağlayan, bağıran, kaçmaya çalışan ve katledilen onlarca hayvana, hiç olmadığım kadar yakından tanık oldum. Her şey o kadar hızlı gelişiyordu ki hiçbir şeyi kaçırmamak için oradan oraya koştuğumu hatırlıyorum.
 
Sahada fotoğraf çekmek için insanlarla doğru iletişim kurmak bu işin en önemli kısımlarından biriydi. Birçok hayvan satıcısı ve mezbaha görevlisiyle sohbet etmem gerekti. Hayvanlarla poz vererek ya da hayvanları keserken fotoğraflarını çekmemi isteyen ve daha sonra onlara göndermem için telefon numaralarını veren kişiler oldu. Hayvanların katledilişine şahit olurken yaşadığım acı ve stresi o an iyi yönetebilmem gerekiyordu. We Animals’nın desteğiyle sahada olmak o süreci iyi yönetmemde çok etkili oldu. Özellikle de sevgili Victoria de Martigny’e süreç boyunca tüm desteği için minnettarım.
 
Şimdi o günleri düşündükçe ve görüntülere baktıkça yaşadıklarımı daha yoğun hissediyorum. Ancak hissettiklerim, hayvanların yaşadıklarının yanında hiçbir şey. Onlar için elimden geleni yapmaya çalıştığım için mutlu ve gururluyum.

Bir keçi, kurban kesimhanesinde kesilen diğer hayvanların sesini duyunca irkiliyor. Bu birey İslami bayram olan Kurban Bayramı için kurban olarak kesilecek. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Türkiye’de bir hayvan yetiştiricisinin bahçesinde, Kurban Bayramı’nda kesilmek üzere bir koyun satın alan bir kadın, hayvanın korktuğunu fark ediyor. Koyunu okşuyor ve bıçak bileme sesleri arasında onu sakinleştirmek için gözlerini kapatıyor. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

A frightened ram about to be killed is carried to the slaughter area of an animal breeder in Turkiye. This individual will be killed here while fully conscious as a ritual animal sacrifice, or "Qurban," so their owner may observe the Islamic Eid al-Adha holiday traditions. During this four-day holiday, millions of animals are slaughtered in Turkiye alone.
Öldürülmek üzere olan korkmuş bir koç, Türkiye’deki bir hayvan yetiştiricisinin kesim alanına taşınıyor. Bu hayvan, sahibinin İslami Kurban Bayramı geleneklerini yerine getirebilmesi için burada bilinci tamamen yerindeyken kurban olarak kesilecek. Bu dört günlük bayram boyunca sadece Türkiye’de milyonlarca hayvan kesiliyor. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Hayvan foto muhabirliği konusunda sizi ilk meşgul eden şey neydi ve bu alana girmek isteyen diğer fotoğrafçılar ve/veya hayvan hakları savunucuları için tavsiyeleriniz nelerdir?

Vegan olmak. Gıda, deney, tekstil, eğlence vb. amaçlarla yaşamı kısıtlanan ve sonlandırılan hayvanların neler yaşadıklarını, nasıl öldürüldüklerini gördükçe bunları daha fazla kişiye ulaştırmanın gerekliliğini fark ettim. Temelde haksızlık karşısında sessiz kalmak istemiyorum. Bu yüzden derdimi, kendimi en iyi ifade edebildiğim araç olan fotoğraf ile anlatmaya çalışıyorum.
 
Süreç birçok deneyimi beraberinde getirerek herkesin kendine uygun yöntemi bulmasını sağlıyor. Benim bu alanda çalışmak isteyenlere vereceğim tek tavsiye harekete geçmek olabilir. Bir yerden başlamalı ve hayvanların yaşadıklarını görünür kılmak için elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız.

In the yard of an animal breeder in Turkiye during Eid al-Adha, a man cuts the exposed throat of a fully conscious sheep. Sheep and other animals are being killed here as a ritual animal sacrifice, or "Qurban," so their owners may observe the Islamic Eid al-Adha holiday traditions. During this four-day holiday, millions of animals are slaughtered in Turkiye alone.
Türkiye’de bir hayvan yetiştiricisinin bahçesinde Kurban Bayramı sırasında bir adam bilinci tamamen açık bir koyunun boğazını kesiyor. Koyunlar ve diğer hayvanlar, sahiplerinin İslami Kurban Bayramı geleneklerini yerine getirebilmeleri için burada kurban olarak kesiliyor. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Cows stand confined inside the stalls of a milking parlour at a dairy farm in Turkiye. Milking is accomplished by vacuum suction, which extracts the milk of each cow over several minutes.
İnekler bir süt çiftliğindeki sağım odasının ahırlarında kapalı bir şekilde durmaktadır. Süt sağma işlemi, her bir ineğin sütünü birkaç dakika içinde çeken vakum emme yöntemiyle gerçekleştirilir. Türkiye, 2022.

Havva Zorlu / We Animals

Bir sonraki projeniz nedir? Özellikle belgelemek zorunda hissettiğiniz hayvan hikâyeleri var mı?

Bal üretimi için zulme uğrayan arılarla ilgili bir proje yapmak istiyorum. Arılar, hakkında en az şey bildiğimiz ve en çok görmezden gelinen hayvan türlerinden biri. Şu anda bu çalışmayı hangi bölgede ve mevsimde gerçekleştirmenin daha iyi olacağını araştırıyorum. Önümüzdeki yılın ilk yarısında gerçekleştirmeyi planlıyorum.
 
Sokakta hayatta kalmaya çalışan köpeğin de deney laboratuvarlarında zulme uğrayan tavşanın da hikayesini belgelemek istiyorum. Hayvanlar her an, her yerde sömürüye maruz kalıyor. Bu yüzden tüm hayvanların çektiği acıları belgeleme zorunluluğu hissediyorum.

İnsanlar çalışmalarınızı nasıl görebilirler?

Şimdiye kadar bu alanda yaptığım işlerin çoğu We Animals stok platformunda görülebilir. Ayrıca Instagram’da @havvazorlu kullanıcı adıyla paylaşımlar yapıyorum.

Tarafından röportaj We Animals.
Fotoğrafçı/Videograf Havva Zorlu
Bu röportajın İngilizcesini okuyun. / Read this interview in English.